چرا خمیازه دیگران باعث خمیازه ما میشود ؟

  

 
 خمیازه یک بازتاب غیرارادی عصبی است که در آن، ابتدا به طور هم زمان وارد کردن هوا به درون ریه ها و کشیده شدن پرده گوش رخ می دهد و به دنبال آن، بازدم اتفاق می افتد. خمیازه کشیدن ممکن است با خستگی، استرس، کار زیاد، فقدان تحرک و ملال همراه باشد. ولی به هر حال، در خمیازه، بخش های بسیاری از بدن به کار می افتند. اول، دهان شما باز می شود و فک پایین می آید و اجازه عبور هر چه بیشتر هوا را می دهد. سپس، هنگامی که دم انجام می دهید، هوا درون ریه های تان را پر می کند؛ عضلات شکم تان شل می شود و عضله دیافراگم که بین قفسه سینه و شکم است به پایین حرکت می کند. بعد از اینکه هوای تنفس شده ریه ها را پر کرد، مقداری از این هوا در هنگام بازدم از ریه ها خارج می شود.

 چرا خمیازه می کشیم؟

در مورد اینکه چرا خمیازه کشیدن در انسان ها و حیوان ها رخ می دهد، نظریات مختلفی وجود دارد. احتمالا شماری از عوامل محرک و نه یک عامل واحد برای بروز این رفتار وجود دارد. همچنین شماری از نظریه ها به دلیل تکاملی اولیه خمیازه کشیدن پرداخته اند، اما هیچ کدام به صورت تجربی ثابت نشده اند.

از قدیمی ترین نظریه ها در مورد علت بروز خمیازه این بوده است که این رفتار هنگامی بروز می کند که میزان دی اکسیدکربن خون بالا می رود، و بنابراین با خمیازه کشیدن فرد اکسیژن بیشتری وارد بدن می کند. اعتقاد به این نظریه به زمان بقراط باز می گردد، اما بررسی های اخیر نشان داده اند که این نظریه نادرست است یا لااقل با خطاهایی همراه است. در واقع، خمیازه کشیدن در مقایسه با تنفس طبیعی، میزان ورود اکسیژن به بدن را کاهش می دهد، نه افزایش.

دومین نظریه توضیح دهنده خمیاز می گوید خمیازه کشیدن راهی برای کنترل درجه حرارت مغز است. تصور بر این است که این فرآیند مغز شما را خنک کند، همان طور که یک پره هواکش، کامپیوتر را خنک می کند. یک بررسی در سال ۲۰۰۷ میلادی در دانشگاه آلبانی در آمریکا نشان داد که خمیازه کشیدن ممکن است به عنوان وسیله ای برای خنک نگاه داشتن مغز به کار رود. مغز پستانداران در یک طیف محدود حرارتی بهترین کارکرد را دارد.

این پژوهشگران در دو آزمایش نشان دادند که افرادی که روی پیشانی های شان کیسه یخ گذاشته می شود، یا از آنها خواسته می شود که تنها از راه بینی تنفس کنند، هنگام تماشای ویدیوی خمیازه کشیدن دیگران، دیگر دچار خمیازه کشیدن مسری نمی شوند. یک فرضیه مشابه اخیر خمیازه کشیدن را به عنوان ابزاری برای تنظیم درجه حرارت بدن در نظر می گیرد. نظریه دیگر، فرض را بر این می گذارد که خمیازه کشیدن به خاطر میل به کشیدن عضلات بدن است. بی قراری و عصبی بودن هم به عنوان یک دلیل احتمالی ذکر شده است.

بررسی هایی انجام شده است که نشان می دهد خمیازه کشیدن، به خصوص به دلایل روانی (مانند خمیازه های مسری) ممکن است به عنوان راهی برای هشیار نگه داشتن یک گروه به کار رود. شواهد موردی دال بر این است که خمیازه کشیدن به افزایش هشیاری یک فرد کمک می کند. مشاهده شده است که سربازان هوابورد در لحظاتی پیش از خروج از هواپیما خمیازه می کشند.

یک فرضیه دیگر این است که خمیازه کشیدن ناشی از واسطه های شیمیایی عصبی در مغز است که بر عواطف، خلق و خو، اشتها و سایر پدیده های روانی اثر می گذارد. از جمله این مواد شیمیایی سروتونین، دوپامین، اسیدگلوتامیک و اکسیدنیتریک است. هر چه تعداد بیشتری از این ترکیبات در مغز فعال شوند، تعداد خمیازه ها افزایش می یابد. در مقابل حضور بیشتر واسطه های عصبی شبه افیونی در مغز مانند آندورفین تکرر خمیازه ها را کاهش می دهند.

در بیمارانی که از داروهای ضدافسردگی از گروه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتوتین مانند پاروکستین یا سیتالوپرام مصرف می کنند، مشاهده شده است که تعداد خمیازه ها افزایش می یابد. و بالاخره فرضیه دیگر در مورد خمیازه کشیدن کمبود اکسیژن در خون است و اینکه بازتاب عصبی خمیازه کشیدن، باعث «ورود سریع اکسیژن» به مغز می شود. البته اوضاع خمیازه ممکن است به علل بیماری هایی مانند دیابت، سکته مغزی و بیماری های غده آدرنال تغییر کند.

 چرا خمیازه مسری است؟

مشاهده صورت شخص دیگری که دارد خمیازه می کشد (به خصوص خیره شده به چشم های او) و حتی خواندن مطلبی درباره خمیازه یا فکر کردن به خمیازه هم ممکن است باعث شود ما خمیازه بکشیم.

علت فوری این پدیده ممکن است به سلول های عصبی آینه ای (سلول های عصبی در قشر بخش پیشانی مغز در گروهی از حیوانات مهره دار و نیز انسان ها) مربوط باشد که هنگام قرارگیری در معرض تحریکی از جاندار همنوع و گاهی جاندارانی از نوع دیگر، همان ناحیه مغزشان فعال شود که در جاندار پیش روی شان فعال است. سلول های عصبی آینه ای به عنوان علت برانگیزاننده برای تقلید که ریشه اغلب موارد یادگیری انسانی از جمله آموزش زبان است، فرض شده اند.
یک بررسی در سال ۲۰۰۷ میلادی نشان داد که خمیازه کشیدن کودکان مبتلا به اوتیسم (یک نوع اختلال ارتباطی ناشی از نقصان رشد مغز) هنگام مشاهده ویدیوهای خمیازه کشیدن بر خلاف کودکان با رشد طبیعی، افزایش نمی یابد.

 خمیازه کشیدن مسری بیانگر همدلی کردن است. این رفتار، نشان دهنده توجه به حالت رفتاری و روانی دیگران است.

 حیوانات هم خمیازه می کشند

از دیدگاه تکاملی، نظریات مختلفی در مورد خمیازه کشیدن ابراز شده است؛ از جمله اینکه خمیازه، خستگی یک فرد گروه را به سایر افراد گروه نشان می دهد تا الگوها و چرخه های خواب شان را هماهنگ کنند. خمیازه در حیوانات ممکن است که پیام هشداردهنده ای باشد؛

مثلا خمیازه بابون ها ممکن است با نشان دادن دندان های نیش بزرگ شان برای تهدید دشمنان به کار رود یا خمیازه کشیدن در خوکچه هندی با نشان دادن دندان های نیش برای اظهار خشم یا سلطه به جانوران همنوع به کار می رود. خمیازه کشیدن ممکن جزیی از جفت گیری نیز باشد.

در پنگوئن های «آدلی»، خمیازه کشیدن جزئی از رفتار جفت گیری است. جفت های پنگوئن چهره به چهره می ایستند و پنگوئن های نر در رفتاری که به عنوان نوعی بیان شادمانی توصیف شده، منقارشان را کاملا باز و صورت شان را رو به آسمان می کنند. این رفتار در پنگوئن های امپراتور هم دیده می شود.

خمیازه مارها هم باعث جفت شدن دوباره فک آنها پس از غذا خوردن می شود و هم ممکن است دلایل تنفسی داشته باشد، چرا که هنگام خمیازه کشیدن آنها می توان می توان نای آنها را دید که گشاده می شود. سگ ها پس از دیدن انسان هایی که خمیازه می کشند و نیز هنگامی که سردرگم هستند، خمیازه می کشند.

 بعضی ها زیادی خمیازه می کشند

اگر فرد بیش از حد معمول خمیازه بکشد (حتی اگر خسته و خواب آلود باشد)، ممکن است یک مشکل زمینه ای وجود داشته باشد. از جمله این که فرد به دلایل مختلف پزشکی دچار خواب آلودگی بیش از حد روزانه شده است. همچنین خمیازه کشیدن بیش از حد ممکن است در نتیجه واکنش وازو واگال (تحریک بیش از حد عصب واگ که عروق را گشاد می کند) رخ دهد. بروز این وضعیت ممکن است به یک مشکل قلبی از جمله سکته قلبی و پارگی دیواره شریان آئورت اشاره داشته باشد.