اضطراب از کلاس !!!

چیکارکنم که قدرت بیان و اطلاعات عمومی خوبی داشته باشم؟ من از کنفرانس و حضور در اجتماع می ترسم؟

یکی از مسایلی که دانشجویان در دوران تحصیل با آن دست به گریبان هستند، ترس از کنفرانس دادن و سخن گفتن در جمع دانشجویان می باشد.

دانشجوی محترم تقریبا تمام مواردی که در سوالتان مطرح کرده اید نشانه هایی از ضعف نفس و پایین بودن اعتماد به نفس دارد. به این معنی که پایین بودن اعتماد به نفس، سبب بوجود آمدن مشکلاتی می گردد که، موارد مذکور در سوال شما برخی از آنها می باشد. و در واقع راهکار اصلی از بین رفتن این مشکلات بالا بردن اعتماد به نفس می باشد. همچنین نوشته اید که چگونه می توان قدرت بیان خوبی داشت؟ همانطور که می دانید خوب صحبت کردن ، سخنرانی ، کنفرانس و استفاده از زبان و کلام یک مهارت می باشد و چنانکه مستحضر هستید، یک مهارت را باید آموزش دید. حتی افرادی که از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند نیز الزاما افرادی سخنور و با مهارت در اجرای کنفرانس نیستند، پس برای مهارت در موارد مذکور نیز باید آموزش هایی را بگذرانید و یا لا اقل خودتان در این زمینه مطالعاتی داشته باشید و به مرور زمان و تمرین کردن به آنچه در نظر دارید دست بیابید.
بنابراین ما در ادامه، مبحث اعتماد به نفس را می آوریم و امید واریم که با توکل به خداوند متعال و مطالعه دقیق آن و به کار بستن راهکارهای مطروحه در یک دوره زمانی مناسب، مشکل شما به طور کلی از بین برود.
اعتماد به نفس دیدگاهی است که به فرد اجازه میدهد تا از خود تصویری مثبت و واقعی داشته باشد، البته داشتن اعتماد به نفس به این معنی نیست که فرد قادر به انجام هر کاری هست، بلکه افراد با اعتماد به نفس انتظارات واقع گرایانه دارند. حتی وقتی که بعضی از انتظاراتشان برآورده نمیشود دیدگاه مثبتشان را حفظ میکنند و خودشان را قبول دارند. آنها استقلال عمل دارند و مسؤولیت پذیر و پیشرفت گرایند و بر ایجاد رابطه با دیگران توانایند و از هرگونه گوشه‏گیرى دورى مى‏جویند.
اعتماد به نفس الزاما خصوصیتی نیست که در همه ابعاد زندگی فرد تبلور داشته باشد. معمولا افراد در بعضی از جنبه ها اعتماد به نفس دارند (مانند درس یا ورزش) اما ممکن است در بعضی از جنبه ها اعتماد به نفس نداشته باشند (مثل تیپ و قیافه یا روابط اجتماعی).
اعتماد به نفس دو رکن اساسی دارد، شناخت استعدادهای خود و باور کردن آنها. بنابراین هر کس باید به خودشناسی بپردازد و استعداد ها و توانایی های خدادای خود را بیابد و آنها را به کار گیرد.
در مقابل، آنهایی که اعتماد به نفس کمتری دارند برای اینکه در مورد خودشان احساس خوبی داشته باشند تا حد زیادی به تایید دیگران وابسته هستند. آنها معمولا از ریسک کردن اجتناب میکنند به خاطر اینکه از شکست میترسند. معمولا انتظار موفق شدن ندارند. معمولا خودشان را دست کم میگیرند و اگر تشویق یا تحسین بشوند آنرا کوچک جلوه میدهند یا رد میکنند. و همچنین از مشکلات زیر رنج مى‏برند:
1.احساس خود کم بینى‏: در اکثر اعمال و نگرش‏هاشان احساس عدم اطمینان و درماندگى مى‏کنند؛ خود را در مواجهه با مشکلات ناتوان مى‏بینند
2.بروز احساسات و عواطف منفى:‏ رفتارشان حاکى از نوعى خشونت، بى‏قیدى و بدخلقى است. به سبب عدم پذیرش محورى به نام «خود»، همواره در انعکاس علایق خویش با تردید و تغییر رو به رویند و توان ابراز رفتار عاطفى مناسب ندارند.
3.گریز از موقعیت‏هاى نگرانی ‏زا: در برابر فشارهاى روانى، به ویژه ترس و خستگى و آنچه موجب آشفتگى‏اشان شود، بسیار کم تحمّل‏اند؛ حتّى موردى مانند امتحان ممکن است برایشان بحران‏هایى اضطراب زا فراهم آورد و به عدم موفقیتشان انجامد.
4.نومیدى‏: یأس از دستیابى به اهداف، رایج‏ترین ویژگى این افراد است.
5.کمرویی: یکى از شایع‏ترین صفات این افراد کمرویى است.
اما خوشبختانه اعتماد به نفس، پدیده‏اى اکتسابى است، یعنى برخوردارى از خصیصه اعتماد به نفس، در گرو تمرین، ریاضت و برنامه ریزى است، و شخصى که خود را در این مورد ضعیف و ناتوان مى‏یابد، مى‏تواند با استفاده از روش‏هاى علمى و با روحیه امیدوارى، براى تغییر شخصیت خود اقدام نماید.
اکنون با توجه به آگاهی مختصری که در مورد اعتماد به نفس بدست آورده اید سعی کنید راهکارهای زیر را امیدوارانه و با توکل بر خداوند متعال به کار ببندید تا از نتیجه آن بهره مند گردید:
1- استعدادهای خود را هر چه بیش‏تر بشناسید: شناخت استعدادها و قابلیت‏هاى خویش مى‏تواند در کسب اعتماد به نفس مفید واقع شود و انسان را از دام نومیدى رها سازد. بدین منظور، استعدادها و توانمندى‏هاى مختلف علمى، ورزشى، هنرى، کلامى و... خویش را یادداشت کنید و هر روز آن را براى خود بخوانید.
2- خود را باور کنید: همان طور که خود بزرگ بینى از آفات شناخت‌ِخود است، خودکم بینى و خود کوچک بینى نیز انسان را از شناخت گنجینه‏هاى درونى‌اش باز مى‏دارد. با اندکى تفکر و جست و جو در گذشته خود در مى‏یابید، کارهاى موفقیت‏آمیز بسیار داشته‏اید و فرد مفیدى هستید. خود کم بینى به جاى این که شما را در مسیر رشد و کمال و میل به پیشرفت قرار دهد، بیش‏تر سبب کسالت و احساس خستگى و ناامیدى مى‏شود. بنابراین، باید با ارزیابى‏اى صحیح و مطابق با واقع هر چه بهتر و بیش‏تر نقاط قوت و موفقیت‏هاى گذشته خود را مورد توجه و یادآورى قرار دهید و افکار منفى نظیر «در هیچ کارى موفق نبودم، فرد مفیدى نیستم و...» را از ذهن خود بیرون بریزید.
3- خود را مثبت ارزیابى کنید : درباره خویش مهربان باشید و شخصیت تان را با دید مثبت ارزیابى کنید. در شایستگى خویش تردید نکنید و خود را با صفات خوب تفسیر کرده، در انجام کارها توانا بدانید.
4- خود را با دیگران مقایسه نکنید: هرگز خود یا موفقیت‏هاتان را با دیگران مقایسه نکنید. همواره به رقابت با خویش بپردازید؛ زیرا هر کس از شرایط و امکانات خاص خود برخوردار است.
5- پذیرش شکست ها و استفاده از آنها: هنگام شکست در کارها، به جاى این که خود را سرزنش کنید، به ریشه‏یابى علل شکست روى آورید و این حقیقت را به خود تلقین کنید که زندگى سراسر پیروزى نیست و فراز و نشیب بسیار دارد. شکست‏ها در واقع سکوى پرش براى کسب پیروزى‏ها و فتح‏هاى بعدى است. بنابراین، از شکست‏ها نگران نباشید. همواره روحیه امید را در خود پرورش دهید و کلمه «مى‏توانم» را در آغاز هر کارى که مى‏خواهید انجام دهید فراموش نکنید.اگر تصورى نامطلوب از گذشته دارید، به دست فراموشى سپارید. تصور نامطلوب اجازه نمى‏دهد به تغییرات خویش پى برید و حقیقت کنونى‏تان را دریابید.
6- ریسک کنید: روى تجربیات جدید، با دید یادگیرى بیش‏تر فعالیت کنید و از شکست نهراسید. چنانچه این گونه عمل کنید، امکانات جدیدى براى شما فراهم مى‏آید و حس خویشتن پذیرى‏تان تقویت مى‏شود.
7- از هدف های کوچک و متوسط شروع کنید: یکی از علل شکست های مکرر افراد که منجر به احساس خودکم بینی و از دست دادن اعتماد به نفس می شود، در نظر گرفتن هدف های بزرگ و دست نیافتنی است. برای این که به خودباوری و اعتماد به نفس برسیم، لازم است ابتدا از هدف کوچکتر شروع کنیم تا با دست یافتن به هدف و چشیدن طعم موفقیت، اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی در ما تقویت شود.
8- از بیان اندیشه‌های خود نترسید: اعتماد به نفس سکه‌ای دو رویه است. یک روی آن افتخار، غرور، تحسین و تمجید و بسیاری از نکات مثبت است. اما روی دیگرش ممکن است سرزنش، تمسخر و برچسب خوردن باشد. مهم این است که فرد از این احتمالات نترسد و قدرت ابراز عقیده‌اش را داشته باشد. باید به این باور برسیم که صرف موفقیت یا شکست ارزش انسان را تعیین نمی‌کند بلکه تلاش و پایداری فرد است که به او ارزش می‌بخشد.
9- احساسات واقعی خود را بیان کنید: در روانشناسی مدرن، بیان احساسات نوعی توانایی و هوش به شمار می‌رود و از اصول اساسی روابط بین فردی است. بسیاری از ما وقتی بابت یک موضوع از دیگری دلخوریم خود‌خوری می‌کنیم و نمی‌توانیم رنجش و ناراحتی خود را با انتقادی ساده و صریح ابراز کنیم. درست به همین دلیل در شرایط عادی نیز از بیان احساس مثبتی که نسبت به دیگری داریم پرهیز می‌کنیم. زیرا نگرانیم که این تحسین، تمجید یا ابراز علاقه، در آینده و هنگامی که دوباره به هر دلیلی از فرد دلگیر شدیم برای ما شرایط نامناسبی ایجاد کند.
10- رفتار قاطعانه را تمرین کنید: نیاز به قاطعیت آن‌گاه مطرح می‌شود که مسئله تماس با دیگران در کار است. اشخاص در روابط خود با دیگران، از روش‌های رفتاری گوناگونی چون رفتار انفعالی، رفتار با قاطعیت و رفتار پرخاشگرانه، بهره می‌گیرند بهترین سبک رفتار، رفتار قاطعانه است که در آن، شخص عقاید و احساسات خود را با رعایت اصل احترام به دیگران و ملاحظه حقوق آنها ابراز کرده و از حق و حقوق خود دفاع می نماید. روش قاطعانه، مانع از آن می‌شود که دیگران از شما سوء استفاده کنند. البته افراد با سبک برخورد قاطعانه همان طوری که برای باورها و احساسات خود ارزش قایلند شکیبا بوده و به احساسات دیگران نیز بها می‌دهند.
قاطع بودن، بدین معناست که بر احساس هراس خود چیره شوید و از حق خود دفاع کنید؛ ولی حق و حقوق دیگران را نیز ضایع نکنید. کسانی که قاطعیت ندارند، بیش‌تر جاها، نمی‌توانند احساسات خود را ابراز کنند؛ زیرا نگرانند که دیگران در مقام مخالفت حرفی بزنند. آن‌ها که از طرد شدن می‌ترسند؛ با اندیشه‌های دیگران موافقت می‌کنند و راه محافظه کاری می‌پیمایند و از ابراز احساسات خود، خودداری می‌کنند. روش قاطعانه به‌جای رفتار انفعالی (در جایی که شخص می ترسد یا خجالت می¬کشد که افکار و احساسات خود را بیان کند) و رفتار پرخاشگرانه (که در آن، به احساسات دیگران بهایی داده نمی‌شود) برای به حداقل رسانیدن احساس خشم و هراس در خصوص روابط با دیگران توصیه می‌شود.
11- برنامه‌ریزی کنید و منظم باشید: علت آنکه بسیاری از افراد به مرور زمان اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و دائم خود را با «افکار خود سرکوبگر» سرزنش می‌کنند فقدان برنامه‌ریزی یا بی‌انضباطی در اجراء برنامه‌هاست. این افراد نمی‌توانند از زمان که همچون گنجی ارزشمند در اختیارشان قرار دارد به درستی استفاده کنند. در نتیجه این «زمان» است که آنها را با خود به هر سویی می‌برد. وقتی زندگینامه هر یک از مشاهیر و افراد بزرگ را نگاه کنید خواهید دید که آنها در زندگی خود کمترین میزان اتلاف وقت را داشته‌اند. امام علی(ع) در این باره می‌فرمایند:«المومن...مشغول وقته» یعنی فرد مومن هیچ وقت خالی ندارد و همیشه در حال کار و فعالیت است.
12- ؛ نه ؛ گفتن را بیاموزید: همواره، از ما خواسته می‌شود که به دوستان، افراد خانواده و همکارانمان کمک کنیم تا مسئولیت‌هایشان را انجام دهند. در بیش‌تر جوامع، یک اصل اخلاقی وجود دارد که به هنگام نیاز باید به یکدیگر کمک کنیم؛ ولی به مرور، حالتی ایجاد شده که اشخاص، نیازهای دیگران را بر نیاز خود مقدم می‌کنند و به اشتباه، پاسخ نه را بی‌ادبی قلمداد می نمایند و بر این باورند که با نه گفتن، دیگران را از خود می‌رنجانند. آموزش‌های جرأت آموزی، به اشخاص کمک می‌کند تا بی‌آن‌‌که احساس گناه کنند، به دیگران پاسخ نه بگویند. اشخاص حق دارند بی‌آن‌که احساس گناه کنند، به دیگران پاسخ منفی بدهند. توجه داشته باشید که مسایل دیگران در بسیاری از موارد، از مسایل شما مهم¬تر نیستند. قرار نیست که مسایل عالم را حل و فصل کنید. اگر خود، کارهایی دارید که اجازه نمی‌دهد از دیگران کاری را بپذیرید، مؤدبانه از پذیرش پیشنهاد آن‌ها سرباز بزنید. اجازه ندهید حرف‌های دیگران در شما احساس گناه ایجاد کند.
13- از جمله‌های با فاعل «من» بهره بگیرید: این مهارت، به اشخاص می‌آموزد که خود انگیختگی بیش‌تری داشته باشند و احساساتشان را با راحتی بیش‌تری بیان کنند. همچنین به اشخاص امکان می‌دهد که احساسات خود را سرکوب نکنند. بهره‌گیری از فاعل «من» در جمله‌ها، اشخاص را تشویق می‌کند تا صاحب اندیشه، احساسات، عقاید، ادراکات و باورهای خود باشند.
14- از تماس چشمی بهره بگیرید: ارتباط‌های غیر کلامی گاهی از کلام و سخن ، باور پذیرترند. دیگران، نداشتن تماس چشمی در زمان ابراز نظر را به حساب نداشتن صداقت می‌گذارند. برقراری تماس چشمی، بیش‌تر هنگام ابراز احساسات در برابر دیگران دشوار است که علت را باید در ترس از طرد شدن جستجو کرد. آموختن این مهارت، با نگاه کردن 1 تا 2 ثانیه در چشمان طرف مقابل آغاز می‌شود و زمان آن به تدریج به 8 تا 10 ثانیه می‌رسد.
15- از زبان جسم و تن، قاطعانه بهره بگیرید: لحن استوار و قاطعانه صدا اگر با بدن شُل و افتاده همراه باشد، پیام دوگانه‌ای را به کسی که با او در ارتباط هستید، مخابره می‌کند؛ به‌گونه‌ای که طرف مقابل، پیام شما را نامطمئن یا غیر صمیمانه ارزیابی می‌کند. حالت بدن، یا پیام شما را تقویت و یا از قدرت آن می‌کاهد. افزون بر تماس چشمی و لحن صدا، حالت ستون فقرات و حالت سر، احساس شما را دربارة پیامی که مخابره می‌کنید نشان می‌دهند. توصیه می‌کنیم که بدنی راست و قائم داشته باشید و وزن بدنتان را به طور یکسان روی دو پای خود تقسیم کنید. بهتر است مرکز ثقل شما، روی پاهایتان باشد.
16- مخالفت همراه با آرامش را تمرین کنید: وقتی نقطه‌ نظرها و حقایق با آرامش بیان می‌شوند، دیگران مخالفت را سالم ارزیابی کرده و زمینه مشاجره و بگومگو از بین می¬رود. در این فضای ارتباطی استرس جای خود را به آرامش و صمیمیت می¬دهد.
17- به جای واکنش نشان دادن، پاسخ دهید: واکنش، نوعی بازتاب است که طبیعتی غریزی دارد. اقدام براساس واکنش، می‌تواند موجب پشیمانی شود؛ ولی پاسخ، برنامه‌ای حساب شده برای یک موقعیت خاص است. پاسخ دادن به یک موقعیت، به معنای تأمل در واکنش اولیه و آن‌گاه، ارائه یک پاسخ حساب شده و عاقلانه است. البته هر پاسخی، ناگزیر، کافی و شایسته نیست؛ ولی وقتی این مهارت را تمرین می‌کنید، به شما کمک می‌کند تا با افراد، برخوردی مناسب‌تر داشته باشید.
18- از خواهش‏هاتان بکاهید: عزّت و سربلندى انسان در گرو عدم درخواست‏هاى مکرّر از دیگران است. تا مى‏توانید به خود متکى باشید و به آنچه هستید و دارید، اکتفا کنید تا اعتماد به نفس بیش‏تر به دست آورید.
19- شناخت خود از جنس مخالف را تصحیح کنید: او نیز شخصى مانند شما و همه انسان‏هاى دیگر است. البته رعایت حیا و عفت در مقابل نامحرم امرى مطلوب و شایسته است و هیچ‏گاه شرم و حیا، در مقابل نامحرم را مساوى با کم‏رویى و خجالت نگیرید.
20- در همه کارها به خداوند متعال توکل کنید: افرادی که پیوسته به یاد خدا هستند و به عظمت او ایمان دارند، نه هرگز از بیم تحقیر و سرزنش دیگران عرصه را خالی می‌کنند و نه هیچگاه به کبر و خود بزرگ بینی دچار می‌شوند. هر کاری را بر اساس احساس وظیفه و تکلیف انجام می‌دهند. برای آنها پرداختن به کار با نیت الهی، مهمتر از نتیجه آن است. نه از شکست مایوس می‌شوند و نه از پیروزی سرمست می‌گردند. بنابراین مهم‏ترین اصل در کسب اعتماد به نفس، ارتباط با خداوند ونیایش با او است. وقتى بتوانید حضور در محضر خالق هستى و کمال مطلق را احساس و به او تکیه و اعتماد کنید و بزرگى‏اش را دریابید و به او بپیوندید، به بزرگى شخصیت خویش واقف خواهید شد.زیرا وقتی تمام تلاشتان رضایت یک نفر(خداوند) باشد دیگر نگران رضایت و عدم رضایت دیگران نخواهید بود. بنابراین، در نمازها حضور قلب بیش‏تر پیدا کنید و خود را با ذات اقدس الهى مرتبط بدانید، با او سخن بگویید و درد دل کنید و از او کمک بخواهید.
برای مطالعه بیشتر:
اعتماد به نفس راه خوشبختی، ژیلا نینوایی
اعتماد به نفس برتر، فیلد گیل لیندن
روش‏هاى افزایش عزت نفس، اسماعیل بیابانگرد.
رموز اعتماد به نفس، رابرت آنتونى، ترجمه اسماعیل کیوانى،
به خود اعتماد کنید، پترستر، ترجمه دکتر سرورى
نویسنده:جواد ترکاشوند