شباهت های بهار به قیامت در کلام بزرگان
کسانی که به قیامت شک دارند ، خداوند ماکت آن را در این دنیا درست کرده است . نمونه ی کوچکی را جلوی چشم ما آورده است تا ما را به یقین برساند . یکی از اتفاقات قشنگی که در فصل بهار می افتد این است که هر بذری که قبلا زیر خاک رفته باشد ، آنرا سبز می کند و می رویاند . مولوی می گوید که زمین امانت دار خوبی است و هرچه را به زمین بسپاری مثل گاو صندوق است. خاک امین و هر چه در وی کاشتی بی خیانت جنس آن برداشتی . مثل زرگرها وقتی می خواهند شب به خانه بروند تمام قطعه های طلا را جمع می کنند و در گاو صندوق به امانت می سپارند و صبح گاو صندوق همه امانت ها را به آنها برمی گرداند و هرچه را هر کجا گذاشته از همانجا بر می دارد . می شود واخرجت الارض اثقالها . همان دست که دادم همان دست گرفتم همان نکته که گفتم همان نکته شنیدم . در فصل بهار هرکس که بذرگلی کاشته ، گل درو می کند و اگر کسی بذر خار و خس بکارد همان را به او می دهند . آنکه تخم خار کارد هان هان او را نجوید گلستان گر گلی گیرد زکف خاری شود. قرآن می فرماید: تنظر الی آیات الله . شما ناراحت نباش و عضبانی نشو . قانون هستی او را بر سرخار خواهد نشاند . او را خوار و ذلیل می کند . ما فکر می کنیم که خودمان به کسی که به ما بدی کرده انتقام می گیریم در حالیکه این جوری نیست . کسی که در دنیا بذر بدی کاشته ، در آخرت همان را به او می دهند . گر ز خار خسته ای خود کُشته ای . فصل بهار یک پیامبر و یک قیامت کوچک خوبی است و ندای خوبی برای کسانی که چشمی برای دیدن و شنیدن دارند دارد و بقول حافظ هر گل نو ز گلرخی یاد همی کند ولی گوش سخن شنو کجا دیده ی اعتبار کو . امیدوارم که ما این چشم و گوش را پیدا بکنیم و از این فصل بهار به سادگی نگذریم . پروین اعتصامی گفت : هزاران نکته زباران و برف می گوید شکوفه ای که به فصل بهار در چمن است . اگر امروز شکوفه ای بر سر این درخت نشسته است و آن را تاجدار کرده می گوید که من از خیلی از تونل ها رد شده ام ، خیلی از سختی ها و سرماها را دیدم ولی نهراسیدم و مستحکم ماندم که امروز دارم خودم را نشان می دهم . کسانی که مقداری سختی در زندگی شان می بینند مثل تازه عروس ها و دامادها و پدرها و مادرها برای تربیت بچه ها که باید تلاش بکنند . راه همین است و مطمئن باشند که باید از این تونل سختی ها گذشت . خدا بدون دلیل به کسی چیزی نمی دهد . نگویید خوش به حال فلانی ، ما که سر بچه شانس نیاوردیم ، خوش به حال فلانی که بچه ی خوبی دارد و چه شوهر خوبی دارد . بالاخره آن پدر و مادر هم زحمت کشیده اند تا این بچه این طوری تربیت شده است . بدانیم که هرچه بکاریم همان را درو می کنیم . مولوی می گوید : هیچ گندم کاشتی جو بردهد ؟ دیده ای اسبی که کره خر دهد ؟سخنان حجت الاسلام والمسلمین نقویان در برنامه سمت خدا مورخ 15 فروردین 1390
در روایات ما آمده است که وقتی بهار را دیدید به یاد معاد باشید.چون در قرآن کریم یکی از نمونه‌های معاد را جریان بهار ذکر می‌کند. در بهار خدای سبحان دو کار انجام می‌دهد یکی اینکه خوابیده‌ها را بیدار می‌کند و یکی اینکه مرده‌ها را زنده می‌کند.این درخت‌ها در زمستان خواب‌اند ولی بهار که شد بیدار می‌شوند،وقتی بیدار شدند این درخت مواد مرده را به عنوان غذا جذب می‌کند و به صورت خوشه و شاخه و برگ و میوه در می‌آورد، این مرده‌ها را زنده می‌کند.
کثرت اسماء حسنای خداوند
خداوند دارای اسمای حسنای فراوان است گرچه ذات احدی در همه موارد به عنوان یک حقیقتِ یکتا و یگانه و بسیط فعال است لکن اسمای الهی جزء مدبّرات عالم‌اند، اسمای خدا الفاظ نیستند، اسمای خدا مفاهیم نیستند، اسمای خدا آن حقایق خارجی‌اند که این مفاهیم از آن حقایق حکایت می‌کند و انسان‌های کامل یا فرشته‌ها مظهر آن اسامی هستند.
کاربرد اسماء الهی
هر اسمی کاربردی دارد در دنیا و در آخرت ما برای درمان بیماری یک بیمار خدا را به اسم «مُمیت» و «قهّار» و امثال ذلک نمی‌خوانیم خدا را به اسم محیی و شافی می‌خوانیم با اینکه محیی همان ممیت است شافی همان ممیت است. اما وقتی خواستیم از ذات اقدس الهی خواسته‌ای داشته باشیم مناسب با آن اسم که هر اسم, کلیدی است برای حقیقتی ﴿ وَعِندَهُ مَفَاتِحُ الْغَیْبِ ﴾ ناظر به این می‌تواند باشد خدا را با آن اسم مخصوص می‌خوانیم و از خدا به برکت آن اسم, رفع نیازهایمان را طلب می‌کنیم که مفاتیح و کلیدهای غیب نزد ذات اقدس الهی است پس هر اسمی خصوصیتی دارد کاربردی دارد.
شرح دعای تحویل سال و تناسب این دعا با عید نوروز
جریان «مقلّب القلوب و الأبصار» در قرآن دو جا ذکر شده و هر دو جا مربوط به مسئله معاد و قیامت است یکی اینکه فرمود افرد کافری که دلهایشان را تطهیر نکردند آلوده است ما در قیامت دلهای اینها را زیر و رو می‌کنیم ﴿ وَنُقَلِّبُ أَفْئِدَتَهُمْ وَأَبْصَارَهُمْ کَمَا لَمْ یُؤْمِنُوا بِهِ أَوَّلَ مَرَّةٍ ﴾.
در آیه نور سوره مبارکه نور که از رجال الهی سخن به میان می‌آید می‌فرماید رجال الهی کسانی‌اند که ﴿ لاَّ تُلْهِیهِمْ تِجَارَةٌ وَلاَ بَیْعٌ عَن ذِکْرِ اللَّهِ ﴾ اینها کسانی‌اند که ﴿ یَخَافُونَ یَوْماً تَتَقَلَّبُ فِیهِ الْقُلُوبُ وَالْأَبْصَارُ ﴾ اینها از روزی می‌ترسند که دل‌ها زیر و رو می‌شود چشم‌ها برگردانده می‌شود و زیر و رو می‌شود که این هم باز مربوط به مسئله قیامت است.
بهار انسان را به یاد قیامت می‌اندازد
نتیجه بحث اینکه بهار انسان را به یاد قیامت می‌اندازد و در قیامت این کارها جزء خطرناک‌ترین کارهایی است که دامنگیر تبهکاران می‌شود و آن تقلیب قلوب و تقلیب ابصار است در تحویل سال که بهار است به خدا عرض می‌کنیم ای خدایی که دل‌ها را زیر و رو می‌کنی ای خدایی که چشم‌ها را زیر و رو می‌کنی ای خدایی که شب و روز را مدیریت می‌کنی ای خدایی که سال را به سال دیگر, حال را به حال دیگر تبدیل می‌کنی حال ما را به بهترین وجه تبدیل کن تا ما گرفتار تقلیب قلوب نشویم گرفتار تقلیب ابصار نشویم بلکه از احسن الأحوال بهره بگیریم این عصاره دعاست بر اساس تناسبی که بین بهار هست (یک) و معاد است (دو) و حوادث تلخ معاد است (سه) اینها کاملاً یادآور جریان معاد است. پس اگر در روایات دارد وقتی بهار آمد به یاد معاد باشید یکی از راه‌های تذکره معاد همین است که ما از تقلیب قلوب نجات پیدا کنیم از تقلیب ابصار نجات پیدا کنیم.
شباهت های بهار به قیامت
هر انسانی در طول زندگی خود حوادث و رخدادهای بسیاری را دیده است و تلخی ها و شیرینی های فراوانی را تجربه کرده است. اما آنچه که جالب به نظر می رسد، نحوه واکنش انسان ها در برابر آنها است.
برخی چنان مبهوت حوادث روزگارند که با تلخی این حوادث، تنها تلخ کام می شوند و با شیرینی آن تنها شیرین کام می گردند. برخی هم زندگی را همانند یک سرگرمی می پندارند و عادت کرده اند که از کنار حوادث آن به راحتی گذر کنند و کاری به تلخی و شیرینی آن نداشته باشند. اما گروهی هم هستند که همه حوادث زندگی را کلاسی پرنشاط و درس آموز می بینند و از لحظه لحظه آن عبرت می آموزند.
درست مثل یک فیلم یا سریال تلویزیونی. برخی از مردم همانگونه که پای فیلم های درام، کامشان تلخ می شود و اشکشان جاری می گردد، پای فیلم های طنز هم که می نشینند قهقهه شان به آسمان می رود و با تمام وجود می خندند. اما پس از پایان فیلم، نقد و تحلیلی از آن ندارند و تنها متاثر از رخدادهای آن شده اند.
گروه دیگری از مردم هم که اصلا کاری به محتوای فیلم ها ندارند و تنها برای سرگرمی و گذراندن وقت، پای آن می نشینند. اما در مقابل گروهی هم هستند که با دیدی نکته سنج به آن می نگرند و نقادانه به محتوای فیلم نگاه می کنند و از حوادث و رخدادهای آن عبرت می گیرند.
بعید است که برتری گروه سوم بر کسی پوشیده باشد و عقل بشری ارزش آن را درک نکند. زیرا همه می دانند که شرافت و بزرگی انسان بر دیگر موجودات عالم، همین قوه تحلیل است که خداوند تنها به او داده است و بس.
با مروری اجمالی بر آیات قرآن خواهیم یافت که خواسته خداوند نیز همین است که از یک یک حوادث عالم عبرت بیاموزیم و از جریانات مختلف زندگی پند گیریم. یکی از این حوادث پر اهمیت که هر ساله در زندگی یکایک ما تکرار می شود و شادابی و طراوت را برایمان به ارمغان می آورد، بهار طبیعت است. شما به بهار و حوادث موجود در آن چگونه نظاره می کنید؟
بهار، فصل نمایان شدن زحمت های گذشته است. شکوفه های زیبا که رویید تازه معلوم می شود که هر کشاورزی چقدر زحمت کشیده است؟ حجم شکوفه ها و گیاهان سر از خاک افراشته نشان خواهد داد که چقدر کاشته بوده ایم و چقدر برداشت خواهیم کرد. اگرچه بهار، فصل برداشت نیست اما فصل نمایان شدن حجم برداشت که هست
ماکتی به شکل بهار
بهار که می آید روح زندگی را نیز با خود می آورد. انگار نسیم بهاری دمیدن روح الهی بر زمین های مرده است. زمین هایی که در پاییز و زمستان سرسبزی خود را از دست داده اند و به گورستانی از برگ ها و چوب های خشکیده تبدیل شده اند.
اگر با دقت به این صحنه های شگفت آور نگاه کنیم و از روی عادت از کنار آنها به راحتی عبور نکنیم، نکته ای بس بزرگ دستگیرمان خواهد شد. قرآن از این اتفاق بزرگ طبیعت، درسی بزرگ تر به ما می آموزد. خداوند در آیه 9 سوره فاطر می فرماید:
«... فَأَحْیَیْنا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها کَذلِکَ النُّشُورُ»؛ ما زمین را پس از مردنش زنده مىکنیم. رستاخیز نیز همین گونه است!
طبیعت بهاری از زمین مرده، چمنزار و گلزاری زیبا می آفریند و از چوب های خشکیده ای که گویا سالها است مرده اند، درختان سرسبز و پرمیوه می سازد. به نظر شما این اتفاق شگفت، شکل کوچکی از قیامت نیست؟
طبیعتی که در پاییز به زردی گرایید و در زمستان مرگی سرد را تجربه کرد، اینک در بهار، جانی تازه گرفته است و زندگی دوباره ای را تجربه می کند. بنابراین خدایی که می تواند هر ساله طبیعتی با این پهنا و عظمت را از مرگ به زندگی بازگرداند، خواهد توانست از مردگان انسان ها رستاخیزی پرعظمت بیافریند.
پس بهار، «نمونه کوچک شده رستاخیز» یا به اصطلاح امروزی ها «ماکت قیامت» است. نمونه ای که نه تنها یک بار در طول زندگی خود آن را می بینیم بلکه هر ساله آن را تجربه می کنیم و این گردش طبیعی فصل ها را بارها و بارها نظاره می نماییم. به قول مولوی:
این بهار نو ز بعد برگ ریز هست برهان بر وجود رستخیز
یکی از اصحاب پیامبر می گوید از ایشان پرسیدم: ای رسول خدا! چگونه خداوند مردگان را در قیامت زنده می کند؟ آیا در جهان آفرینش نیز نشانه ای برای این مساله وجود دارد؟
پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله پاسخ داد: آیا تا به حال از سرزمینی که خشک و مرده باشد، عبور نکرده ای؟ آیا پس از چندی از همان زمین خشک و مرده گذر نکرده ای که گویی از خرمی و سرسبزی به حرکت در آمده است؟
او می گوید به حضرت گفتم: آری ای پیامبر خدا.
سپس حضرت فرمودند: اینگونه خداوند مردگان را زنده می کند و این نمونه و نشانه او در آفرینش است.(تفسیر نمونه، ج 18، ص 192)
با مروری اجمالی بر آیات قرآن خواهیم یافت که خواسته خداوند نیز همین است که از یک یک حوادث عالم عبرت بیاموزیم و از جریانات مختلف زندگی پند گیریم. یکی از این حوادث پر اهمیت که هر ساله در زندگی یکایک ما تکرار می شود و شادابی و طراوت را برایمان به ارمغان می آورد، بهار طبیعت است. شما به بهار و حوادث موجود در آن چگونه نظاره می کنید؟
شباهت های بهار به قیامت
1ـ همانطور که طبیعت پس از زندگی پر حرارات خود در بهار و تابستان آهسته آهسته از جنب و جوش می افتد، در پاییز رو به خزان می رود و در زمستان به کلی از جنب و جوش می افتد، انسانها نیز پس از یک دوره زندگی پر جنب و جوش، آهسته آهسته به خزان عمر خود نزدیک می شوند و پس از چندی می میرند.
اما همانگونه که خداوند از سرزمین مرده، طبیعتی سرسبز و زنده می آفریند، از قبرستان های بشر نیز قیامتی پرجنب و جوش خواهد ساخت.
2ـ بهار یادآور سر برآوردن گیاهان زنده از درون خاک است. خاک ها به کناری زده می شود و آنچه ماه ها پیش در زمین مدفون شده بود، حالا به شکلی دیگر از زمین سر برمی آورد. گویا که این صحنه در قیامت هم تکرار می شود. مردگانی که سال ها پیش در زمین دفن شده اند و پوسیده اند در بهار قیامت زنده می شوند و ناگاه سر از قبر بیرون می آورند.
3ـ بهار، فصل نمایان شدن زحمت های گذشته است. شکوفه های زیبا که رویید تازه معلوم می شود که هر کشاورزی چقدر زحمت کشیده است؟ حجم شکوفه ها و گیاهان سر از خاک افراشته نشان خواهد داد که چقدر کاشته بوده ایم و چقدر برداشت خواهیم کرد. اگرچه بهار، فصل برداشت نیست اما فصل نمایان شدن حجم برداشت که هست.
قیامت هم که به پا می شود شکوفه های عمل انسان سر برمی آورد و حجم تلاش شایسته انسان در دنیا را نمایان می کند. البته فصل برداشت بهشت است ان شاء الله.
4ـ هر شکوفه ای رنگی دارد و هر گیاهی شکلی. بهار که می آید تازه ارزش کاشته های کشاورزان نمایان می گردد. شکوفه ها و سبزه های برآمده از خاک به همگان می فهمانند که چه جنسی و با چه ارزشی کاشته شده است. علف کاشته ایم یا زعفران. بادمجان کاشته ایم یا گردو. میوه مرغوب کاشته ایم یا نامرغوب. از بذر اصلاح شده و خالص استفاده کرده ایم یا ناخالص و بیمار.
قیامت هم که می شود ارزش اعمالمان خود به خود روشن می گردد. چه بسا اعمال بزرگی که تو خالی و پوچ است و اعمال کوچکی که همچون فندق، ارزشی والا یافته است.
به راستی که چه قیامتی است این قیامت.
