آیا گناهان فکری و ذهنی که ناخودآگاه به فکر خطور می کند مشکل ایجاد می کند یا نه؟ اگر مشکل ساز است راه
از نظر اسلام و آیات نورانی قرآن، گناه و عقوبت مربوط به اعمال انسان است و تا زمانی که یک کار خلاف و گناه به مرحله عمل نرسیده باشد هیچ گونه عقوبت و مجازاتی ندارد، بنا بر این اگر شخصی به هر دلیل فکر دزدی، تجاوز، حسد، دروغ و... را بنماید هیچ گونه عقوبت شرعی نداردبله چنین تفکراتی اگر به صورت مستمر به ذهن انسان بیاید دارای یک سری آثار طبیعی وضعی خواهد بود که این آثار غیر از عقوبت شرعی است از آنجائی که استمرار این گونه افکار باعث میشود که انسان اسیر هوی و هوس گردد و اقدام عملی انجام دهد، لذا مناسب است که جهت رفع آثار منفی و نیز اقدامات عملی احتمالی ازاین گونه افکار جلوگیری نماید. و سعی کند که این افکار به ذهنش واردنشودبه دیگر سخن فکر گناه تا به عمل حرامی منجر نشود، حرام نیست; ولی باید در نظر داشت که شیطان با همین انحرافات کوچک انسان را به تباهی می کشاند . فکر گناه، گناه نیست; ولی ممکن است زمینه گناه را فراهم سازد و موجب سلب توفیق گردد; چنان که دود چیزی را نمی سوزاند ولی در و دیوار را سیاه می کند . کنترل فکر راه های متعدد دارد; ولی نباید پنداشت با نخستین گام همه چیز درست می شود . کسی که می خواهد زمام افکار خویش را به کف گیرد، باید با تمام توان به خودسازی روی آورد و با جدیت این راه را دنبال کند تا تدریجا به هدف نزدیک گردد . بخشی از راه های کنترل فکر عبارت است از:
1 . راه دل و عشق: ذهن و فکر انسان همواره متوجه چیزی است که به آن عشق می ورزد; چنان که عاشق ؛آنی از فکر معشوقش بیرون نمی رود . این که مثلا ما همیشه در نمازهای خود به یاد دیگر مسائل می افتیم، به جهت تعلق نفس به آن ها و عدم آشنایی با محبوب حقیقی است; ولی عاشق دلباخته ذات جمیل علی الاطلاق در همه حال به یاد خدا است; چنان که گویا همیشه در نماز است . پس باید دل را از تعلق به کثرت پالایید و منزلگه عشق ربوبی ساخت تا اندیشه نیز بدان سوی توجه یابد .
2 . ضبط قوه خیال: پرنده لجام گسیخته خیال هر دم بر سرشاخساری می نشیند . از این رو، افکار انسان خود ناساخته قرار و آرام ندارد . اگر آدمی با دقت در کنترل خیال بکوشد; یعنی همواره از آن مراقبت کند و هر گاه به این سوی و آن سوی گریخت، بلافاصله آن را به امور شریف متوجه گرداند، کم کم رام و مطیع می گردد .
3 . انس دادن ذهن: با داشتن برنامه منظم و پیوسته می توان ذهن را به سمتی خاص جهت داد . داشتن برنامه های منظم همه روزه دعا و قرآن، مطالعه کتاب هایی پیرامون اخلاق، معاد، خداشناسی، عواقب گناه و حداقل روزی یک ساعت شرکت منظم و پیوسته در مجالس دینی در این مسیر سودمند است . برای آگاهی بیش تر ر . ک: آداب الصلوه یا پرواز در ملکوت، امام خمینی و مراحل اخلاق در قرآن، آیت الله جوادی آملی .
شما که در این جامعه الوده به گناه قصدتون اینه که از گناه دور باشید واز گناه و الودگی های ان دور باشید فکر گناه انسان را بطرف گناه میکشونه بخاطر همین اگر فکر گناه بسرتون زد فوری کاری کنید که از فکرتون بیرون بره گرچه دشمن قسم خورده ما را رها نمی کنه ولی با استعانت از خدا میشه فکر را منحرف کرد و خودمون را به کار دیگری مشغول کنیم و خلاصه از این دام فرار کنیم .
اویبوری دانشمند انگلیسی میگوید : برای انکه با نیکوکاری روزگار بگذرانیم باید از افکار بد بپرهیزیم فکر بد تخمی است که میوه ان کار بد است تنها کردار خوب شمارا خوشبخت نمیکند باید پندار خوب داشت
خطر فکر بد از خطر گرگ بیشتر است .گرگ جسم را تباه میکند و فکر بد روح را .
خداوند در قران در سوره اعراف ایه 201 می فرماید : مردمان پرهیز کار چنانند که چون گرفتار وسوسه شیطان گردند متذکر شوند وهماندم بینا گردند .
در تفسیر این ایه حضرت امام صادق علیه اسلام میفرماید : آن بنده ای است که اهنگ گناه کند وسپس متذکر شود و بخود اید واز گناه خودداری کند .
فکر میکنم که باید تفکر درست و دینی را همیشه مثل تابلو ورود ممنوع در فکرمون داشته باشیم تا اسیر شهوات شیطان نگردیم .
حضرت على(ع) فرمود: «من کثر فکره فى المعاصى دعته إلیها؛(1)
کسى که در مورد گناهان زیاد فکر کند، گناهان او را به سوى خود مى کشند».
نیز فرمود: «خوض النّاس فى شىءٍ مقدّمة الکائن؛(2) فرو رفتن و تفکّر
در مورد چیزى، سرآغاز وجود و پیدایش آن چیز است».
از این رو حضرت مسیح به پیروان خود فرمود:
«موسى بن عمران به شما دستور داد زنا نکنید، اما من به شما سفارش
مى کنم فکرزنا را هم نکنید، زیرا کسى که به زنا بیاندیشد،
مانند کسى است که در اتاق زیبا و رنگ آمیرى شدهاى،
آتش روشن کند. در این صورت هر چند ممکن است خانه در آتش نسوزد،
لکن دست کم دود آن را سیاه و خراب مى کند».(3)
پى نوشتها:
1. غررالحکم،ج5ص321.
2. از غررالحکم ج3ص451.
3. بحارالانوار، ج 14، ص 331.
برای آگاهی بیشتر مطالعه کنید:
آیا انجام گناه در خواب (خواب دیدن همراه با لذت جنسى) گناه است؛ با توجه به اینکه شیرینى این خواب، مدتى در دل باقى مىماند؟
فکر گناه تا به عمل حرامى منجر نشود، حرام نیست؛ ولى باید در نظر داشت که شیطان با همین انحرافات کوچک، انسان را به تباهى مىکشاند. فکر گناه، گناه نیست؛ ولى ممکن است زمینه گناه را فراهم سازد و موجب سلب توفیق گردد؛ چنان که دود چیزى را نمىسوزاند ولى در و دیوار را سیاه مىکند. کنترل فکر، راههاى متعددى دارد؛ ولى با نخستین گام، همه چیز، درست نمىشود. کسى که مىخواهد زمام افکار خویش را در دست بگیرد، باید با تمام توان به خودسازى روى آورد و با جدیت، این راه را دنبال کند؛ تا کم کم به هدف نزدیک گردد. بخشى از راههاى کنترل فکر، عبارتند از:
1. راه دل و عشق
ذهن و فکر انسان، همواره متوجه چیزى است که به آن عشق مىورزد؛ چنان که عاشق، آنى از فکر معشوقش بیرون نمىرود. این که ما همیشه در نمازهاى خود به یاد دیگر مسائل مىافتیم، به جهت تعلق نفس به آنها و عدم آشنایى با محبوب حقیقى است؛ ولى عاشق دلباخته خدا، در همه حال، به یاد خداست؛ چنان که گویا همیشه در نماز است. بنابراین، باید دل را از تعلق به دیگر چیزها پالایش کرد و منزلگه عشق ربوبى ساخت؛ تا اندیشه نیز بدان سو متوجه شود.
2. ضبط قوه خیال
پرنده لجام گسیخته خیال، هر دم بر سر شاخسارى مىنشیند. از این رو، افکار انسان غیرمهذب، قرار و آرام ندارند. اگر آدمى با دقت در کنترل خیال بکوشد، یعنى همواره از آن مراقبت کند و هر گاه به این سو و آن سو گریخت، بلافاصله آن را به امور شریف متوجه گرداند، خیال، کم کم رام و مطیع مىگردد و به کنترل در مىآید.
3. انس دادن ذهن
با داشتن یک برنامه منظم و پیوسته، مىتوان ذهن را به سمتى خاص جهت داد. داشتن برنامههاى منظم روزانه دعا و قرآن، مطالعه کتابهایى پیرامون اخلاق، معاد، خداشناسى، عواقب گناه و حداقل روزى یک ساعت شرکت منظم و پیوسته در مجالس دینى، در این مسیر، سودمند است.
4. کنترل حواس
گرچه ذهن انسان این توانایى را دارد که حتى بدون استفاده از حواس ظاهرى، افکارى را تولید کند، ولى اغلب آن چیزهایى که در مورد آنها فکر مىکنیم، دادههاى حواس ظاهرى است. از این رو، باید مجارى ورودى ذهن را که همان حواس ظاهرى است، کنترل کرد؛ یعنى چشم، گوش، زبان، دست و... را کنترل کرد. قرآن در این باره مىفرماید: «ولا تقف ما لیس لک به علم ان السمع والبصر والفؤاد کل اولئک کان عنه مسؤولا؛ و هرگز نسبت به آنچه علم و اطمینان ندارى، دنبال مکن که (در پیشگاه حکم خدا) چشم و گوش و دل، همه مسئولند».1 بنابراین، یکى از مهمترین راههاى کنترل فکر، کنترل حواس ظاهرى است.
5. ریشه فکر گناه در نیازهاى غریزى انسان است. براى اینکه بتوانید از دست این فکرها خلاص شوید، لازم است ازدواج کنید. هیچ درمانى مانند ازدواج، شما را از این افکار خلاص نمىکند.
براى آگاهى بیشتر به کتابهاى زیر مراجعه کنید.
الف. فلسفه اخلاق، شهید مطهرى.
ب. فلسفه اخلاق، استاد مصباح یزدى.
ج. آداب الصلوه یا پرواز در ملکوت امام خمینى.
د. مراحل اخلاق در قرآن ، آیت الله جوادى آملى.
بسیارى از انسانها به طور معمول، اتفاقات و حوادث روز گذشته را که به آنها فکر مىکردند، شب در خواب مىببیند. این که انسان خواب ببیند که عمل خلافى انجام مىدهد، گناه نیست؛ ولى حکایت از این مىکند که افکارى بر او حاکم است و باید کوشش کند تا در بیدارى، اندیشهاش را اصلاح کند و فکر گناه را از ذهنش پاک کند. در حالات حاج شیخ عبدالکریم حائرى، مؤسس حوزه علمیه قم نقل شده که وى مىفرموده: «من اگر در خواب هم نامحرمى را ببینم، چشمم را مىبندم».2
براى این که انسان به این حالت برسد، باید کوشش کند تا تقوا و پرهیزگارى براى او ملکه شود؛ به طورى که حتى در عالم خواب هم کارى بر خلاف تقوا انجام ندهد.
فکر گناه، اگر ادامه پیدا کند، از خواب به بیدارى هم کشیده مىشود و آثارش، دامنگیر انسان مىشود.
1. اسراء، آیه 36.
2. استاد مرتضى مطهرى، تعلیم و تربیت در اسلام، انتشارات صدرا، ص 78.