یرداشت شما از این تفسیر چیست ؟

در مورد سرنوشت، دو تفسیر وجود دارد:
تفسیر اول می گوید: سرنوشت هر کس از ابتدا، بدون اطلاع و حضور او از طرف خداوند تعیین شده و بنابراین هر کس با سرنوشت معیّنی از مادر متولد می شود که قابل دگرگونی نیست (هر انسانی نصیب و قسمتی دارد که ناچار باید به آن برسد، چه بخواهد و چه نخواهد و کوشش ها برای تغییر سرنوشت بیهوده است. بنابراین تفسیر،‌ بدیهی است که انسان موجودی مجبور و بی اختیار است.
ولی بررسی منابع اسلامی نشان می دهد این تفسیر مورد تأیید اسلام نیست و قبول و پذیرش آن، تمام مفاهیم مسلّم اسلامی از قبیل:‌ تکلیف، جهاد، سعی و کوشش و استقامت و غیره را به هم می ریزد.

استاد مطهری می فرمایند: "اگر مقصود از سرنوشت و قضا و قدر الهی،‌ انکار اسباب و مسببات و از آن جمله قوه و نیرو و اراده و اختیار بشر است، چنین قضا و قدر و سرنوشتی وجود ندارد و نمی تواند وجود داشته باشد".(1)
علاوه بر این قرآن و وجدان ما می گوید: سرنوشت ما دست خود ماست(2) معنای قضا و قدر به رسمیت شناختن قانون علیّت است، حدّ و حدود این علل را (قدر ) می گویند ، اگر همه علل لازمه یک پدیده با هم حاصل بشود (قضای) الهی رخ می دهد و اراده انسان یکی از علل بوجود آمدن پدیده هاست(3)
امیرالمؤمنین(ع) هم بر اساس قانون علیّت فرمود: از قضای الهی به قدر او پناه می برم(4).

حال با این تفاسیر اگر کسی بالای بام بلندی برود که خودش را  با سر روی زمین سنگ فرش بیاندازد و بگوید:

اگر سرنوشتم باشد بمیرم می میرم ولو خودم را از بام نیفکنم و اگز مقدر است زنده بمانم می مانم ولو خودم را از بام نیفکنم؟!

این حرف درست نیست، چون خداوند در این مورد چند مقدر حتمی و جبری دارد و یک مقدر اختیاری.
مقدرات جبری عبارتند از:
الف- قضا و قدر الهی؛ سنگ را سخت و محکم آفریده.
ب- قضا و قدر الهی؛ جمجمه‌ انسان را از استخوان نازک خلق کرده .
ج- قضا و قدر الهی؛ به زمین قوه ‌جاذبه داده است.
د- قضا و قدر الهی؛ چنین مقرر کرده که اگر کسی خود را از بلندی به زمین سختی پرت کند، جمجمه اش شکسته و مغزش متلاشی بشود.
و- قضا و قدر الهی این است که اگر کسی مغزش متلاشی شد فوراً بمیرد.
ی- قضا و قدر الهی اینه که بشر دارای اختیار و اراده باشد و بتواند خود را از بام پرت کند و بمیرد و یا آن که از راه بام، پله پله به زیر آید و بماند. پس به آن کسی که روی بام به قصد افکندن خود ایستاده است باید گفت: تقدیر خداوند درباره مرگ و حیات شما تابع اراده و اختیار شما است. اگر افکندن از بام را اختیار کنی مقدر است بمیری و اگر پله های بام را انتخاب کنی مقدر است بمانی و در هر دو صورت، قضیه روی قضا و قدر الهی است".(محمد تقی فلسفی،‌ کودک، ج 1، ص 132 و 133)

پاورقی :

1 .مجموعه آثار ، ج1، ص 384.

2."لیس للانسان الا ما سعی؛ برای انسان چیزی جز حاصل سعی و تلاش او نیست".(نجم آیه 39)و در ابعاد اجتماعی آیه: "ان الله لا یغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بانفسهم؛ خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر خودشان آن را تغییر دهند".(رعد آیه 11)

3.در سوره طلاق آیه 3 آمده: "قد جعل الله لکل شی‏ء قدراً؛ خدا برای هر چیز مقدار و اندازه‏ای قرار داده" در سوره حجر آیه 12 می‏خوانیم: "و ان من شی‏ء الا عندنا خزائنه و ما ننزله الا بقدر معلوم؛ هر چیزی خزائنش نزد ما است و جز به مقدار معین آن را نازل نمی‏کنیم".همه چیز به تقدیر و مشیت الهی است و هرگز خارج از محدوده علل و اسباب عالم که خدا آنها را مقدر کرده نیست.از جمله آنها این است که خداوند مقدر کرده انسان در اعمال خود مختار و آزاد باشد، از این رو برای ما تکلیف و مسئولیت قائل شده است. (تفسیر نمونه، ج 3، ص 83 به بعد و ج 10، ص 137).

4.در احادیث اسلامی نیز بر این نکته تأکید شده است. امیرالمؤمنین(ع) از کنار دیوار شکسته و کجی برخاست. پرسیدند: از قضای الهی فرار می کنی؟ فرمود: از قضای الهی به قدر او پناه می برم.(توحید صدوق ،چاپ تهران، ص 337) "یعنی درست است که تا قانون علیت که منتهی به فرمان خداست، نباشد، دیوار شکسته سقوط نخواهد کرد، اما همان خداوند به من عقلی داده که آن خود یک حلقه از سلسله قانون علیت است و یک عامل بازدارنده در برابر این گونه حوادث. البته دیوار عقل و شعور ندارد و بدون اعلام قبلی سقوط می کند. اما من می توانم به قدر الهی پناه ببرم؛ یعنی با عقل خود چنان محل نشستن را اندازه گیری کنم که اگر دیوار سقوط کند روی من نیفتد".(ناصر مکارم شیرازی، انگیزه پیدایش مذاهب، ص 17)