کتابی که با توصیه آقا امام زمان (عج ) نوشته شد !!!
يكشنبه, ۱۹ بهمن ۱۳۹۳، ۰۱:۴۰ ق.ظ
آیت‌الله
سید محمدتقی موسوی اصفهانی مشهور به فقیه احمدآبادی فرزند سید عبدالرزاق
از علمای بزرگ اصفهان و مولف کتاب ارزشمند "مکیال المکارم فی فوائد الدعاء
للقائم" است.از مقدمه‌ای که مرحوم سید محمدتقی بر مکیال نوشته، چنین برمی‌آید که از شدت عشق و علاقه ای که به حضرت حجت (عج) داشته، شبی آن حضرت را در خواب می‌بیند. امام(ع) تألیف کتاب مکیال المکارم را به وی توصیه و تأکید می‌فرماید و حتی نام آن را نیز «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم» تعیین می‌کند.
در این کتاب در باب هشتم آن ، هشتاد امر را به عنوان تکالیف بندگان نسبت به حضرت برشمرده است. در ادامه خلاصه ای از آن موارد را می آوریم .
1.شناخت امام علیه السلام
شناخت امام شامل شناخت صفات ،آداب و ویژگی های آن بزرگوار وحتی شناخت علائم ظهور آن حضرت می باشد.
آن حضرت اطاعتش واجب است وهرکس که اطاعتش واجب باشد باید در تمام مسائل اورا شناخت تا با شخص دیگری که مقام او را به دروغ مدعی شده اشتباه نشود.
2.رعایت ادب نسبت به نام آن بزرگوار
هرگاه نام آن حضرت برده می شود نسبت به ایشان ادب واحترام نماییم.
3.محبت خاص نسبت به آن حضرت
در وجوب محبت تمام ائمه معصومین سلام الله علیهم اجمعین شک وتردیدی نیست.در مورد اینکه دوستی ایشان بخشی از ایمان و شرط قبولی اعمال است اخبار متواتری رسیده است .ولی در مورد مولایمان حضرت حجت علیه السلام چو ن امام عصر و زمان ماهستند به طور خاص سفارش شده است .
4.محبوب ساختن آن حضرت نزد عموم مردم
حضرت امام صادق علیه السلام:
«خداوند رحمت کند بنده ای را که ما را نزد مردم محبوب سازد و مارا در معرض دشمنی وکینه توزی آنان قرار ندهد.»(7)
5.انتظار فرج و ظهورآن حضرت و درخواست آن از خداوند
روایات بسیاری در فضیلت انتظار وثواب منتظر دلالت دارد.
ازحضرت امام صادق علیه السلام روایت شده :
« هرکس از شما بر این امر در حال انتظار بمیرد همچون کسی است که در خیمه ی قائم علیه السلام بوده باشد.(8)
ونیز از حضرت سیدالعابدین علیه السلام است که فرمودند:
انتظار فرج از عظیم ترین گشایش ها است.(9)
6.اظهار شوق برای دیدار آن حضرت
این از نشانه های دوستان وموالیان آن جناب است و در خوبی واستحباب آن هیچ شکی وجود ندارد.حتی مولایمان امیرالمومنین علیه السلام نیز اظهار اشتیاق به دیدار حضرت مهدی علیه السلام داشته اند.(10)
7.ذکر مناقب و فضائل آن حضرت
دراصول کافی از حضرت موسی بن جعفر علیه السلام روایت شده که فرموده اند:
«هیچ چیز برای ابلیس و لشکریانش دشوارتر نیست از این که برادران ایمانی با یکدیگر دیدار کنند و به یاد خدا باشند و آن گاه فضائل ما را یاد آوری کنند.در این حال گوشت سالمی بر صورت ابلیس باقی نمی ماند وروح پلیدش به التماس می افتد.(11)
پس یکی از مهم ترین وظایف شیعه در عصر غیبت این است که در هر جا وبه هر مناسبتی که سخن از امام زمان علیه السلام به میان آورده شود از فضائل ،مناقب ،معجزات وکرامات وجودی حضرت بگوید.
8.اندوه در فراق آن بزرگوار
یک شیعه شیفته ،دائم از فراق مولایش در غم واندوه به سر می برد .به گونه ای که هر وقت او را ملاقات می کنی،اورا طوری بیابی که چیزی از دست داده ومحزون است.
9.حضور در مجالس فضائل و مناقب آن حضرت
انسان وقتی به کسی علاقه مند باشد دلش می خواهد در همه جا و از همه کس سخن نغز و دل پذیر از محبوبش بشنود و هر جا سخن از محبوبش باشد ،شرکت کرده و گوش فرا می دهد، لذا بر یک شیعه ی امام عصر لازم است هرجا جلسه ای تشکیل می شود که سخن از فضایل ومناقب آن حضرت گفته می شود ،حضور یابد و از فضایل امامش بشنود .
10.برپایی مجالس ذکر مناقب و فضائل آن حضرت
نه تنها در جلساتی که دیگران تشکیل می دهند شرکت کند،بلکه خود نیز اقدام به تشکیل جلسات برای آن حضرت نماید و مردم را برای شرکت در آن جلسات دعوت کند.
11و12.سرودن شعر و قرائت آن در فضائل مولا
حضرت امام صادق علیه السلام می فرمایند:
«هر کس درباره ی ما یک بیت شعر بگوید خداوند برای او خانه ای در بهشت خواهد ساخت. (12)
13.برخاستن در هنگام ذکر اسم شریف و القاب آن حضرت
در روایات وارد شده هرگاه نام امام ،مخصوصاً لقب قائم برده شد از جا برخیزید،چون هرکس در هرجای زمین نام آقا را ببرد حضرت متوجه شده و به آن شخص توجه می کنند.لذا رواست که به هنگام نظر وعنایت امام این شخص ایستاده باشد.(13)
14و15و16.گریستن ، گریاندن و خود را به گریه وادار کردن
یک عاشق واقعی در فراق محبوب ومعشوقش آرامش وشادی ندارد وتا هجران به وصال نرسد آن عشق با غم واندوه همراه است . و همچنین به سبب مصیبت ها،محنت ها واندوه هایی که بر حضرت صاحب الامر علیه السلام رسیده ازوظایف مومنان است وفضائل بسیار زیادی بر این عمل شمرده شده است.
17و18.درخواست معرفت و شناخت نسبت به آن حضرت از خدای عزّوجل و مداومت بر این کار
یکی از دعاهایی که سفارش شده بر آن مداومت شود این دعاست:
اللهُمََّ عَرّفنِی نَفسَک فاِنَّکَ اِن لم تُعَرّفنِی نَفسَک لم اَعرف نَبیَّک
اللهُمََّ عَرّفنِی رَسُولک فاِنَّکَ اِن لم تُعَرّفنِی رَسُولَک لم اعرِف حُجَّتک
اللهُمَّ عَرّفنِی حُجَّتک فاِنَّکَ اِن لم تُعَرِّفنِی حُجَّتک ضَللتُ عَن دِینِی(14)
«خدایا ،خود را به من بشناسان ،که اگرخودت را به من نشناسانی ،پیغمبرت را نخواهم شناخت.
خدایا،رسولت را به من بشناسان ،که اگر رسولت را به من نشناسانی ،حجّتت را نخواهم شناخت.
پروردگارا ،حجّت خود را به من بشناسان ،که اگر حجّتت را به من نشناسانی ،از دین خود گمراه خواهم شد.»
19.مداومت بر خواندن دعای غریق
یعنی : (یَامُقََََلِبَ القلوبِ ثبِّّت قلبی عَلی دِینِک...)(15)
20.تسلیم امر الهی بودن نسبت به مساله ی غیبت و ظهور آن حضرت
21.صدقه دادن برای سلامتی امام زمان علیه السلام و نیز به نیابت آن حضرت
22.رفتن به حج و فرستادن دیگران به حج به عنوان نیابت از امام زمان علیه السلام
این کاردر قدیم متداول بوده وحتی روایاتی دراین زمینه داریم .
در اصول کافی از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام در جواب فردی که سوال کردند « کسی که از سوی شخص دیگری حج به جا آورد چقدر اجر وثواب دارد » فرمودند :« برای شخصی که از سوی فرد دیگری حج انجام دهد اجر وثواب ده حج خواهد بود»
البته هدف از این کار فقط کسب اجر وثواب نیست بلکه عرض ارادتی است نسبت به مولایمان .
وچقدر زیباست، ثوابی که انسان باانجام این اعمال کسب می کند برای سلامتی وظهور آن حضرت هدیه کند .
23.زیارت پیامبر صلی الله علیه وآله ومعصومین علیهم السلام به نیابت از آن حضرت
24.تلاش در راه خدمت به آن بزرگوار از هر طریقی که ممکن باشد
25.تجدید بیعت نمودن به وسیله ی عبارات و دعاهای خاص بعد از هر نماز واجب
ازجمله دعاهایی که مشتمل بر تجدید بیعت حضرت می باشد دعای عهد ودعای(اََللهُمَّ بَلِّغ مَولای ...) است.
26.مصرف اموال در راه هایی که مورد رضایت امام باشد
یعنی مومن بخشی از دارایی خود را برای امام زمانش هدیه کند وهر سال به این عمل مداومت کند و هرکس به وسع خود این کار را انجام دهد.
27.ارتباط با شیعیان و دوستان امام و کمک مالی به آنان
28.شاد ساختن شیعیان
امام صادق علیه السلام می فرما یند :
«کسی از شما نپندارد که اگر مومنی راشاد نماید تنها او را شاد کرده بلکه والله مارا خوشحال ساخته وسوگند به خدا رسول خدا را خوشحال نموده است.(16)
29.خیر خواهی برای آن حضرت
شیعه اهل ایمان باید به فکرامنیت خاطر وسلامتی قلب مبارک امام زمان علیه السلام باشد و لذا آن چه از حسنات که مایه ی امنیت خاطر آن بزرگوار است ایجاد کند واز آن چه مایه ی ناراحتی حضرت است مثل گناه پرهیز کند.
30.زیارت کردن ایشان و سلا م دادن به حضرت در هر مکان و زمان
از جمله وظایف دوستان امام عصر عجل الله تعالی فرجه این است که در هر روز به ویژه در روز جمعه به زیارت امامشان بپردازند وبه یکی از زیارت نامه هایی که برای آن حضرت در کتب دعا معرفی شده ،آقایشان را زیارت کنند .
31.زیارت مومنین و صالحین به قصد ثواب زیارت مولا
32.صلوات فرستادن بر آن حضرت
33.اهدای ثواب صلوات بر پیامبر صلی الله علیه و آله به آن حضرت
34.نماز خواندن و اهدای ثواب آن به ایشان
35.قرائت قرآن و اهدای ثواب آن به امام
36.توسل به آن حضرت و شفیع قرار دادن ایشان نزد خدا
همان گونه که هر عبدی اگر مبتلا به مشکلی شود به مولایش پناه می برد ورفع شداید و مشکلات را ازاومی طلبد ، مخصوصاً اگر آن مولا توان رفع مشکل را داشته باشد ،شیعه نیز باید درهمه ی حالات به ویژه در هنگام شداید تهاجم دشمن ،به امام زمان متوسل شود و رفع مشکل را از مولای خود بخواهد .درطول تاریخ شیعه، از صدر غیبت تاکنون مواردی که مومنان به آن امام همام متوسل شده و نتیجه گرفته اند ،قابل احصا نیست .شفا یافتگان درگاه او و نجات یافتگان و پناهجویان او بسیارند که در کتاب های متعدّد به آن ها اشاره شده است . کسانی که در مسجد جمکران با توسل به امام زمان علیه السلام شفا گرفته و یا از آنان رفع مشکل شده ،تعداد بی شماری هستند که ما در این جا بنای نقل آن ها را نداریم .
گرچه همه ائمه علیهم السلام سرور ومولای ما هستند وهمگان صاحب کرامات و معجزات اند وتمامی آنان در درگاه پروردگار صاحب عزّت وجاه وجلالند وانسان به هرکدام که متوسل شود به پناهندگان ، پناه می دهند ، لکن طبق قاعده امروزه هر کاری که بخواهد انجام گیرد وهر مشکلی که بخواهد رفع وهر بلیّه ای که بخواهد از میان برداشته شود وسرانجام ، هر عزّت و ذلتی باید زیر نظرحضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه باشد وبا صلاح دید آن حضرت انجام گیرد.
شاید معصومین دیگر کارها را به آن حضرت ارجاع دهند ،چرا که فعلاً دوران حکومت و حکمروایی اوست ،لذا توسّل به او لازم است.
37.توجّه و استغاثه به آن حضرت وحاجت خواستن از ایشان
38.دعوت و راهنمایی مردم به سوی آن حضرت
39.رعایت حقوق ایشان
یکی از مهم ترین تکالیف ما ادای حقوق حقه ی آن حضرت می باشد چه حقوق مادی وچه حقوق معنوی. حقوق مادی مثل اهمیت دادن به پرداخت خمس و حقوق معنوی مثل وفادار بودن در بیعت ،اطاعت از فرمان وخیر خواهی برای آن حضرت همان طور که حضرت علی علیه السلام در خطبه ی 34 نهج البلاغه می فرمایند :« اما حق من برشما این است که در بیعت خویش با من وفادار باشید ودر آشکارا ونهان خیر خواه من باشید وهر وقت شما را بخوانم اجابت کنید وهرگاه فرمان دادم اطاعت کنید .»
40.اظهار کردن علم و دانش در برابر بدعت ها و شبهات
در کافی از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده:«هر گاه بدعت ها در امت من ظاهر شد پس عالم باید دانش خود را آشکار نماید و هر کس این کار را نکند ،لعنت خدا بر او باد.»(17)
41.شکیبایی و صبر نمودن در مقابل اذیت ها و تکذیب دیگران و تحمل رنج و محنت هایی که از غیبت آن حضرت اتفاق افتاده است.
42.تهذیب نفس
پاک سازی درون از صفات پلید و رذایل اخلاقی وآراستن آن با اخلاق پسندیده درهرزما ن واجب است . ولی یاد آن به طور خاص در وظایف منتظران از این جهت است که درک فضیلت صحبت او وقرار گرفتن در اصحاب آن جناب بستگی به آن دارد .
امام صادق علیه السلام می فرمایند:
هرکس دوست دارد از اصحاب قائم باشد،باید که منتظر بماند ودر این حال به پرهیزکاری و اخلاق نیکو رفتار کند.(18)
43.مدارا کردن با اهل باطل
در غیبت نعمانی به سند خود ،از امیرالمومنین علیه السلام آورده که فرمود :همچون زنبور عسل در بین پرنده ها باشید که تمامی پرندگان آن را ناتوان انگارند ،و اگر پرندگان بدانند چه برکتی درآن نهفته است با آن چنین رفتاری نکنند ، با زبان ها وبدن هایتان با مردم معاشرت نمایید وبا دل ها وکارهایتان ازآنان برکنار باشید.(19)
44.همبستگی و اتحاد برای یاری آن بزرگوار
45.توبه ی واقعی و بازگرداندن حقوق مردم به آن ها
ازجمله اسباب طولانی شدن دوران غیبت ،گناهان ومعصیت هایی است که از بندگان سر می زند.
46.طلب رضایت از امام زمان علیه السلام و خضوع وخشوع داشتن در برابر آن حضرت
47.بزرگداشت کسانی که از نظر سیادت و یا روحانیت به امام علیه السلام نزدیک هستند ، زیرا احترام و تجلیل آن ها در حقیقت احترام به آن بزرگوار می باشد
48. بزرگداشت اماکن منتصب به آن حضرت
مانند مسجد مقدس جمکران ،مسجد سهله و سرداب مقدس سامرا
49.اجتناب از تعیین وقت برای ظهور و تکذیب تعیین کنندگان وقت ظهور
50.دعا برای توفیق دیدار آن حضرت
51.اقتدا و تاسی نمودن به اخلاق و اعمال امام زمان علیه السلام
52.حفظ زبان از غیر یاد خداوند
53.گریه بر مصائب مولایمان حضرت سید الشهدا علیه السلام و زیارت آن بزرگوار
54.انجام اعمالی که حضرت به آن سفارش فرموده اند
مثل :«وَاَکثََرُوا الدُّعَاءَ بِِتَعجِیلِ الفَرَج
55.زیاد نفرین و لعن کردن بر دشمنان اهل بیت علیهم السلام
56.کوشش کردن در ادای حقوق برادران دینی به عنوا ن یاری حضرت
57.ایجاد زمینه برای ظهور آن حضرت
منظور از ایجاد زمینه صرفاً آمادگی شخصی نیست که هرکس موظف باشد خود را در بعد عقیدتی ،اخلاقی وعملی آماده سازد ،بلکه مقصود این است که افراد صالح و صاحب نفوذ مانند مراجع، علما، دانشمندان، خطیبان وصاحبان قلم دست به یک قدم اصلاحی در جامعه بزنند و مردم را از خطر دشمنا ن آگاه نمایند.
58.اطاعت و پیروی از نائب امام زمان علیه السلام
یکی از مهم ترین وظایف شیعه در عصرغیبت، گوش دادن به فرمان نماینده و نائب امام عصر عجل الله تعالی فرجه است .به این معنا که درتمام کارها و حوادث که در صورت حضور امام با نظارت ایشان انجام می گرفت ،درعصر غیبت باید با نظارت نائب آن حضرت انجام گیرد.واین منحصربه دوران غیبت صغری واطاعت از نواب خاص حضرت نمی شود بلکه غیبت کبری را نیزدر برمی گیرد چنان چه خود حضرت در پاسخ به نامه ی اسحاق بن یعقوب می فرماید:
«وَاَمَّا الحَوادِثُ الوَاقِعِه فارجعُوا فِیها اِلَی رُوَاةِ حَدِیثِنا فانَِّهُم حُجَّتِی عَلیکُم وَاَنَا حُجَّةَ الله »
در حوادث واقعه به راویان حدیث ما مراجعه کنید چرا که آنان حجت و نماینده ی من و من حجت خدا می باشم.(20)
یکی از بهترین وساده ترین راه های شناخت نواب حضرت در عصر غیبت ، مراجعه به اهل ایمان و مؤمنین حقیقی می باشد.
59.آمادگی برای ظهور امام زمان علیه السلام
آمادگی برای پذیرش حکومت واحد جهانی حضرت آن قدر مهم است که تا آن آمادگی حاصل نشود ظهور واقع نخواهد شد ،زیرا بدون آمادگی ظهور بی فایده است .
برای این که دنیا حکومتی را بپذیرد ، باید از جهات مختلف زیر آمادگی داشته باشد :
الف)آمادگی فکری و فرهنگی به این معنا که سطح افکار مردم جهان آن چنان بالا رود که بدانند تفاوت رنگ ،زبان وسرزمین نمی تواند نوع بشر را از هم جدا سازد .تعصب های قبیله ای وگروهی باید برای همیشه از بین برود و تفکر تمسخر آمیز نژاد برتر را باید به دو ر انداخت .
ب)آمادگی های اجتماعی
مردم جهان باید ازظلم وستم و نظام های طاغوتی موجود خسته شوند و تلخی این زندگی مادی را احساس کنند و طالب یک مصلح و امداد غیبی برای نجات بشریت باشند .
پی بردن به عمق وضع خطرناک کنونی، سرانجام یاس از وضع موجود جهان وآمادگی برای یک انقلاب همه جانبه بر اساس ارزشهای جدید به وجود آورد واین چیزی است که تا حاصل نشود رسیدن به چنان مرحله ای ممکن نیست .
ج)آمادگی های تکنولوژی و ارتباطی
علی رغم آن چه بعضی ها می پندارند که رسیدن به مرحله ی تکامل اجتماعی و جهانی آکنده از صلح و عدالت ،حتماًباید همراه با نابودی تکنولوژی جدید امکان پذیر شود .وجود این صنایع نه تنها مزاحم یک حکومت عادلانه جهانی نیست بلکه شاید بدون آن وصول به چنین هدفی محال باشد.زیرا برای ایجاد وکنترل یک نظام جهانی یک سلسله وسایل مافوق مدرن لازم است.
60.تربیت کردن فرزندان خود به صورتی که محبّ و منتظر حضرت باشند.
یکی از بهترین راه های فرهنگ سازی وتبلیغ این است که با برنامه ریزی های دقیق وگوناگون برای کودکان ونوجوانان آنها را جذب اهداف و افکارخود نمود واگر هدف ما الهی باشد فطرت پاک آنها بهتر از بقیه ی اقشار جامعه آن را می پذیرند ودر نتیجه بهترین وبیشترین اثر و بازدهی را دارد.
در ادامه نمونه ای از روایاتی را که بیانگر وظایف ما در عصر غیبت است می آوریم :
حضرت پیامبرصلی الله علیه وآله :
«از بهترین اعمال امت من انتظار فرج است .»(21)
«به وسیله ی صبر واستقامت ،منتظر فرج بودن عبادت است .»(22)
«کسی که بمیرد وامام زمانش را نشناسد ، به مرگ جاهلیت مرده است.»(23)
امام سجاد علیه السلام :
«مردمی که در زمان غیبت امام زمان به سر می برند و معتقد به امامت ومعتقد به امامت ورهبری آن حضرت بوده و منتظر ظهور و قیامش هستند از مردم هر زمانی برترند . چرا که خداوند آن ها را آن چنان از عقل و فهم و شناخت برخوردار کرده که غیبت اما م علیه السلام برای آنان همچون ظهور آن حضرت است .خداوند آن ها را در این زمان همچون مجاهدانی قرار داده که با شمشیر در پیشاپیش رسول خدا با دشمنان می جنگند ،در حقیقت مردان خالص وشیعیان راستین ما چنین افرادی هستند که در آشکار و پنهان به سوی خدا دعوت می کنند.»(24)
امام صادق علیه السلام :
«خوشا به حال شیعیان مهدی علیه السلام ،آنان که در دوران غیبت او ،چشم انتظار ظهور اویند ودر دوران ظهورش سر سپردگان اوامر او.»(25)
«اطاعت وفرمان پذیری منتظرین از امام زمان علیه السلام ،افزون تر از فرمان بری کنیزی از مالکش است.» (26)
«اگر دوران او را درک می کردم همه ی روزهای زندگیم را در خدمت به او می گذرانیدم .»(27)
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف:
«اگر شیعیان ما که خداوند آنان را بر اطاعت خویش موفق گرداند در وفای عهد الهی هم دل و هم پیمان می شدند سعادت دیدار ما از آنان به تاخیر نمی افتاد .»(28)
«همانا هرکس تقوای الهی پیشه کند واز آن چه به عنوان حقوق شرعی (خمس وزکات) برعهده دارد به مستحقانش بپردازد از فتنه های باطل کننده ی دین ودنیا درامان خواهد بود.»(29)
امام صادق علیه السلام :
«هرکس بخواهد از یاوران حضرت مهدی علیه السلام باشد ،باید انتظار کشد و در عین انتظار به تقوا و خوش خلقی رفتار نمایند.»(30)
سفارش حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام به یکی از علمای قم در حالت مکاشفه:
«باز تاکید می کنم در مورد مهدی ما زیاد سخن بگویید و بنویسید ،مهدی ما مظلوم است،بیش از آن چه نوشته وگفته شده باید درباره ی او نوشت و گفت.»(31)
در پایان نمونه ای از عبادات و اعمالی که مورد توجه حضرت بقیة الله ارواحنا فداه می باشد را یاد آور می شویم: (32)
1.نماز شب
2.زیارت عاشورا
3.دعای علقمه
4.زیارت جامعه کبیره
5.زیارت وارث
این اعمال در ملاقات هایی که شیعیان با حضرت داشته اند سفارش شده است ،البته اعمال مورد توجه حضرت به طور کلی به مطالعه وتحقیق وبررسی بیشتری نیاز دارد.
امید است همه ی ما با توجه به وظایف تعیین شده از طرف اهل بیت علیهم السلام وعلمای شیعه نسبت به دوران غیبت بتوانیم سربازان واقعی حضرت صاحب الامر عجل الله تعالی فرجه الشریف باشیم.
پی نوشت ها :
1.بحارالانوار ج51 ص113
2. کمال الدین ج2 ص485
3. کمال الدین ج2 ص337
4. احتجاج طبرسی چاپ اسوه ج2 ص559
5.وظایف منتظران ص63
6.بحارالانوار ج52 ص122
7.مکیال المکارم ص183
8.کمال الدین ج2 ص644
9.کمال الدین ج1 ص320
10.نقل قول از مکیال المکارم ج2 ص188
11.اصول کافی ج2 ص188
12.مکیال المکارم ص215
13.سیمای آفتاب ص 176
14.اصول کافی ج1 ص337
15.کمال الدین ج2 ص351
16.اصول کافی ج2 ص189
17.اصول کافی ج1ص54
18.بحارالانوار ج 52 ص140
19.مکیال المکارم ج 2 ص357
20.احتجاج ج2 ص283
21.بحارالانوار ج52 ص122
22.کمال الدین ج2 ص145
23.وظایف منتظران ص9
24.کمال الدین وتمام النعمه ص320
25.بحار الانوار ج52 ص150
26.بحار الانوار ج52 ص308
27.بحار الانوار ج51 ص148
28.احتجاج طبرسی چاپ اسوه ج2 ص 602
29.احتجاج طبرسی چاپ اسوه ج 2 ص602
30.بحار الانوار ج2 ص140
31.صحیفه مهدیه چاپ دهم الهادی1387ص52
32.صحیفه ی مهدیه
بحارالانوار.........مجلسی ، محمدباقر- انتشارات فقه قم 1427 ه ق
مکیال المکارم..... موسوی اصفهانی،محمد تقی- ترجمه حائری قزوینی چاپ چهارم اسوه 1383
صحیفه مهدیه......مجتهدی سیستانی ، مرتضی- ترجمه موسسه اسلامی چاپ دهم الهادی1387
سیمای آفتاب........طاهری ، حبیب الله-چاپ صدرا 1385
وظایف منتظران...واحد تحقیقات مسجد مقدس جمکران چاپ سوم 1380
احتجاج......طبرسی ،احمد بن علی –چاپ دارالنعمان 1392ه ق
کمال الدین.......محمدبن بابویه (شیخ صدوق) –چاپ دارلکتب الاسلامیه ، قم 1395 ه ق
اصول کافی......کلینی ،محمدبن یعقوب –انتشارات دارالکتب الاسلامیه ، تهران 1395ه ق
