درمان اعتیاد به شبکه های اجتماعی

چکیده: یکی از مهمترین علل رفتار و کردار ما، نوع نگاه به زندگی و هدف و انگیزه‌ای که از آن داریم می‌باشد. لذا ترسیم دقیق و منطقی آن در شکل‌دهی رفتارهای روزانه، نقش اساسی ایفا می‌کنند.

 این روزها دیگر کمتر کسی پیدا می‌شود که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نکرده باشد. عده‌ای هم آن قدر معتاد این تکنولوژی نوپا شده‌اند که هنگام گشت و گذار در آن، گذر زمان برای آنها بی معنا می‌شود. البته انگیزه‌ها و علل مختلفی در استفاده از این شبکه‌ها وجود دارد.  مثلا دکتر حمید پورشریفی، متخصص روانشناسی سلامت می‌گوید: «شبکه‌های اجتماعی بر اساس نیازهای جهان امروز است و این امری جهانی و انکارناپذیر است. اما بخشی از علل عمده گرایش ایرانیان به این مسئله این است که در جامعه ما افراد آنچه را که می‌خواهند نمی‌توانند در محیط‌های واقعی و طبیعی به دست آورند.یعنی نمی‌توانند به راحتی خودافشاگری داشته باشند و از افکار و احساسات‌شان صحبت کنند، چرا که نقد و قضاوت‌ها آنقدر در جامعه ما زیاد است که شخص سعی می‌کند از طریق این شبکه‌ها به بیان افکار و احساسات خود بپردازد.»[1]

در تحقیقی که در ایران صورت پذیرفت، مصاحبه شوندگان دلایل زیر را برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی ذکر کردند: پیدا کردن دوستان قدیمی؛ فعالیت در عرصه اجتماع؛ تبادل نظر با دیگران؛ یافتن افراد همفکر و دارای اشتراکات هویتی و فرهنگی؛ رفع نیاز‌های روانی؛ یافتن هویت جدید خارج از مکان و زمان؛ دسترسی به اخبار جدید؛ ارائه و دسترسی به نو آوری‌ها و طرح‌های جدید؛ ابراز نظر مخالف که امکان بروز آزادانه آن وجود ندارد و ...[2]

استفاده افراطی از این شبکه‌ها مانند هر چیز دیگری منجر به اعتیاد خواهد شد. وقتی به این مرحله برسد به تبع عوارض منفی آن بیشتر بروز پیدا کرده؛ به حدی که ممکن است مشکلات وخیمی را برای زندگی فردی و اجتماعی فرد ایجاد کند. لذا پیشگیری و درمان آن در اولین فرصت لازم و ضروری است.

هدفمند‌سازی زندگی یا اصلاح هدف

می دانیم که یکی از مهمترین علل رفتار و کردار ما، نوع نگاه به زندگی و هدف و انگیزه‌ای که از آن داریم می‌باشد. لذا ترسیم دقیق و منطقی آن در شکل‌دهی رفتارهای روزانه، نقش اساسی ایفا می‌کنند. فردی که به استفاده افراطی از اینترنت یا بازی یا هر چیز دیگری که فایده عقلایی ندارد گرفتار می‌شود، در واقع یا از زندگی خود هدفی ندارد و یا اینکه هدفی که برای خود ترسیم کرده به ‌اندازه کافی انگیزه لازم برای او ایجاد نمی‌کند که برای رسیدن به آن تلاش کند. بنابراین اولین قدم برای چنین فردی این است که تکلیف خود را در این باره روشن کند. هدف خود را مشخص کرده و بعد از بررسی دقیق آن، نقشه راه را برای خود ترسیم کند. راهی که هم زود به مقصد برسد و هم خطری او را تهدید نکند. مثلا اگر هدف کسی قبولی در رشته دکتری فلان رشته باشد(هدف کوتاه مدت) و بداند چرا می‌خواهد دکتری قبول شود(هدف میان مدت)، و راه رسیدن به این هدف را هم بداند، در این صورت احتمال اینکه گرفتار بی راهه شود(اعتیاد) بسیار کم خواهد بود.

درمان مشکلات و اختلالات شخصیتی

گاهی اوقات با اینکه زندگی فرد هدفمند است و هدف خود را هم به خوبی می‌شناسد، ولی باز نمی‌تواند دست از استفاده افراطی از شبکه‌های مجازی بر دارد. در چنین مواردی احتمال وجود اختلالات شخصیتی زیاد است. کمبود عاطفی، افسردگی، اضطراف، اختلالات جنسی و ... همگی می‌توانند از عوامل چنین رفتاری باشند. لذا در این صورت باید مشکل را از ریشه حل کرد. مثلا دختر یا پسری که کمبود عاطفی دارد باید برای فراهم کردن شرایط ازدواج خود تلاش کند یا ...

از دسترس خارج کردن امکانات در صورت نداشتن اراده

اگر با مطالب گفته شده باز هم دیدید نمی‌توانید آن را ترک کنید، حذف این امکانات مثل قطع اینترنت یا گرفتن گوشی ساده یا ... می‌تواند به شما کمک کند. منتها در این صورت باید برای آن جایگزین داشته باشد. تفریحات سالم، بیشتر کردن ساعت کاری، زیاد کردن واحد‌های درسی، پیدا کردن دوست‌های خوب و صمیمی و ... جایگزین‌های خوبی برای این مسئله هستند.

 

پی نوشت

[1] نقل از فرهنگ نیوز: چرایی گرایش ایرانیان به فضای مجازی

[2] نقل از آرامیس مشاور: علل گرایش به شبکه های اجتماعی مجازی

خانواده›آسیب ها›اعتیاد